Photoshoppen met tekst

Eindelijk heb ik het onlangs uitgegeven boek over Rinus Van de Velde op de kop kunnen tikken. Of moet ik zeggen: boekje, want het heeft niet eens het formaat van een A4. Een beetje bescheiden om werk te laten zien dat soms meer dan twee meter groot is. Het was pas uit toen ik het zag liggen in mei dit jaar op Van de Veldes expo in galerij Pocketroom in Antwerpen. Ook op Art Brussels lag het te blinken op de stand van galerij Zink (uitgever van het boek en tevens vertegenwoordiger van de kunstenaar), maar ook ditmaal had ik geen cash bij. Maar wat uitstel is niet erg als het genoegen verzekerd is.
Op Van de Veldes weblog had ik al gesnoept van zijn tekeningen, ik wist er daar vooral het cartoonesk karakter van te appreciëren. Dat wordt veroorzaakt door de onderschriften, die het beeld in een geheel nieuwe context plaatsen en er een grappige wending aan geven. Enkele voorbeelden: het beeld van een man van middelbare leeftijd die in zijn ondergoed in een zetel zit heeft als onderschrift "what did you expect", bij het beeld van twee halfnaakte inboorlingen met pluimen op hun hoofd staat "i am so sorry, but we're looking for something different", een man die een vrouw in zijn armen innig kust wordt ondertiteld met "nice to meet you". Heel erg komisch allemaal. Het was dus pas toen ik zijn tekeningen op ware grootte zag dat ik besefte dat er meer aan de hand was. Je maakt geen tekening van twee meter groot om het dan een cartoon te noemen. De tekeningen zijn heel mooi gemaakt, in tegenstelling tot wat ik eerst dacht zijn ze uitgevoerd in zwart pastelkrijt. De kunstenaar zegt dat hij daarmee een intenser zwart bekomt dan met houtskool. Het maakt de tekening ook erg gedurfd, pastel kan je niet zomaar weggommen, elke toevoeging neemt defintief wit weg van het blad. Van de Velde heeft ook een mooie schriftuur, die hij zelf "circulair" noemt. Dat betekent dat het beeld verlevendigd wordt door in alle richtingen te tekenen, iets dat hij concreet bekomt door regelmatig het blad te draaien (niet evident bij een dergelijk formaat). De grote afmetingen hebben dan weer tot doel om de kijker in het beeld te trekken, om het (voor of na het lezen van het onderschrift) werkelijk te beleven. Op exposities hangt hij meerdere werken bij elkaar, zodat ze elkaar versterken en de kijker ze kan samenleggen tot een eigen verhaal. Of zoals iemand in het boekje zegt: het verhaal zit hem in het wit tussen de werken. Achter de keuze van de beelden zit ook het verhaal van de kunstenaar zelf. Zo maakte Van de Velde ooit een serie over de fictieve beeldhouwer William Crowder. Aangezien Van de Velde beeldhouwer is van opleiding mogen we veronderstellen dat die reeks over hemzelf gaat of tenminste toch over het kunstenaarschap. Tegenwoordig is dat een carrière als een andere, en onder het beeld van een schilder die een groot schilderij versjouwt schrijft Van de Velde dan ook "pragmatism, rather than laziness" (commentaar van de schilder die om commerciële redenen al jaren hetzelfde truukje herhaalt). Bij een zaalopstelling van schilderijen staat "after a while i understood that this was not the best way to get their attention" (het publiek lijkt soms meer geïnteresseerd in de kunstenaar dan in het werk). Altijd leuk: een kunstenaar die lacht met de kunstwereld. Latere reeksen zijn gebaseerd op foto's uit National Geographic. In combinatie met de onderschriften vormen deze een kritische noot bij de naïviteit van ontdekkingsreizigers en wetenschappers (en misschien ook wel van kunstenaars) bij hun zoektocht naar nieuwe werelden en de onomstotelijke waarheid. Een schitterende tekst van Koen Sels in het boek heeft het over de tragiek van dergelijke figuren: wie iets nieuw of belangwekkend vindt wil dat aan de wereld meedelen maar speelt het daardoor meteen ook weer kwijt. Grappig, want Rinus Van de Velde bouwt zelf voort op werk van anderen, bijvoorbeeld dat van Benoît (ironische cartoons over het kunstenaarschap), Glen Baxter (idem, maar dan over ontdekkingsreizigers en wetenschappers), Marcel van Eeden (nostalgische prenten met vreemde ondertitels, nota bene ook verdeeld door galerij Zink) en Raymond Pettibon (Californische underground beeldcultuur met poëtische ondertiteling). Geen nood echter, Van de Veldes werk is uniek genoeg. Een mooie kunstenaarscarrière ligt zeker in het verschiet, en ik bedoel dat niet ironisch.